اثرات دفع فاضلاب به صورت نادرست چیست؟
2 تیر 1395
مشکلات دفع فاضلاب
از مهم ترین مشکلات مورد نظر در دفع نادرست و غیر بهداشتی فاضلاب، پساب و آب های آلوده می توان به موارد زیر اشاره نمود:
آلودگی محیط
دفع نادرست فاضلاب و تخلیه قسمتی از آن در جریان های آب سطحی در اکثر نقاط، محیط را به صورتی آلوده ساخته که مردم این نقاط در معرض بدترین ابتلاها به بیماری های عفونی، انگلی و بسیاری بیماری های دیگر قرار گرفته اند. مخصوصاً این آلودگی ها درصد مرگ و میر اطفال را بالا می برد.
در بعضی آب های جاری سطح تهران، 16 میلیون کلی فرم در یکصد میلی لیتر وجود دارد. در بعضی شهرها به نقاطی برمی خوریم که زمین غیر قابل نفوذ است و یا سطح آب های زیرزمینی خیلی بالاست. در این نقاط، تخلیه فاضلاب به زیرزمین امکانپذیر نیست و مردم بدون توجه به احتمال انتقال بیماری و آلودگی، دور از دید همگان، فاضلاب جمع آوری شده در هنگام روز را شبانه به جوی ها و معابر عمومی تخلیه می نمایند.
در بعضی از قطب های صنعتی کشور، تخلیه مقادیر عظیمی فاضلاب، باعث تخریب زمین های کشاورزی شده و این در حالی است که کشور در حال تلاش برای افزایش زمین های زیر کشت برای خودکفائی کشاورزی است.
آلودگی آب های زیرزمینی
در اثر دفع فاضلاب به صورت نادرست و غیر بهداشتی در زمین، دو مسأله مورد توجه قرار می گیرد.
- سطح آب های زیرزمینی بالا آمده است.
- آلودگی هایی نظیر نیترات، فسفات، املاح محلول و بسیاری مواد دیگر در اثر این تخلیه به آب های زیرزمینی راه یافته است.
در شهرهایی که اختلاف ارتفاع نقاط شمالی و جنوبی خیلی زیاد است، اغلب فاضلاب های دفعی در نقاط مرتفع از نقاط کم ارتفاع سر در آورده و علاوه بر آلودگی محیط، باعث خرابی هایی می شود. حتی در پاره ای، شهر ها برای جلوگیری از خسارات ناشی از سرازیر شدن فاضلاب ها به نقاط کم ارتفاع با صرف هزینه های زیاد مبادرت به حفر چاه برای پایین انداختن سطح آب های زیرزمینی می نمایند.
در بعضی شهرهای ایران میزان نیترات موجود در آب های زیرزمینی که تنها منابع آب آشامیدنی هستند، به 200 میلی گرم در لیتر (NO3) رسیده است که چهار برابرحد مجاز استاندارد جهانی است. در این نقاط علاوه بر بالا رفتن است، در حالیکه این نقاط اکثرا با کمبود آب مواجه هستند، ناچاراً بایستی بعضی از این منابع زیرزمینی را به علت بالا رفتن غلظت املاح محلول و نیترات از رده خارج سازدند.
در گزارشی که به وسیله چند تن از دست اندرکاران مسائل بهداشتی در مطالعه کیفیت تعدادی از آب های زیرزمینی تهران انتشار یافته، به این نتیجه رسیده اند که غلظت فلزات سنگین که وجودشان در آب ها از نظر استاندارد جهانی نامطلوب است، در حال افزایش است و بیم آن می رود که در آینده ای نه چندان دور، این فلزات در حدی بیش از استاندارد جهانی در آب های زیرزمینی ظاهر شوند.
در مورد میزان دترجنت موجود در آب های زیرزمینی، هنوز آن طور که باید و شاید مطالعات کافی به عمل نیامده است.
بلااستفاده ماندن آب
شاید موضوع بلااستفاده ماندن آب به علت تصفیه نکردن فاضلاب و تخلیه آن در زمین، مهم ترین مسئله دفع نادرست فاضلاب باشد. عقیده عمومی بر این است که اصولاً در حالی که تخلیه فاضلاب در زیر زمین، باعث بالا آمدن سطح آب های زیرزمینی می شود و انواع آلودگی ها را به این آب ها انتقال می دهد، چه دلیلی دارد که آب های مصرف شده را زیرزمین تخلیه نماییم؟ چرا این آب ها را با تغییراتی به عنوان تصفیه فاضلاب برای کشاورزی مورد استفاده قرار ندهیم؟
چرا فاضلاب اجتماعات بزرگ را پس از جمع آوری و تصفیه به نقاطی که دارای زمین های مرغوب زراعتی هستند و به علت کمبود آب نمی توانند این زمینه ها را زیر کشت ببرند، هدایت نکنیم؟ علاوه بر بلااستفاده ماندن آب در تخلیه فاضلاب به زمین، نخواهیم توانست از لجن های حاصل از تصفیه فاضلاب که ارزش بسیار زیادی از نظر باروری زمین های کشاورزی دارند استفاده کنیم.
گرفتگی منافذ خاک
قدرت تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در تماس با فاضلاب بسیار محدود است. خاک در تصفیه فیزیکی حالت یک صافی شنی دارد. در تصفیه شیمیایی خاک به عنوان عامل جذب و ترکیب، بعضی اجزای فاضلاب را تجزیه می نماید. منافذ خاک دائماً در معرض گرفتگی و انسداد با مواد حاصل از تصفیه شیمیایی است. در تصفیه بیولوژیکی قسمت مهمی از مواد آلی فاضلاب تجزیه خواهد شد.
اگر انسداد منافذ خاک در اثر اجزای فاضلاب یا مواد حاصل از اکسیداسیون این اجزا در خاک اتفاق می افتد، خاک قدرت تصفیه خود به خود را در مقابل نفوذ فاضلاب از دست خواهد داد و این عمل باعث زیادتر شدن حوزه جذب فاضلاب چاه ها و محل تخلیه فاضلاب در زمین خواهد گردید. هر چه میزان رس خاک زیادتر باشد، امکان گرفتگی و انسداد منافذ آن در اثر عبور فاضلاب زیادتر خواهد بود.
