اهداف آنالیز فاضلاب

نظر به اینکه احداث و راهبری تصفیه خانه فاضلاب شهری جهت حفاظت از محیط زیست هزینه های سنگینی را باعث می گردد لذا راندمان صحیح تصفیه و آنالیز فاضلاب در اینگونه تأسیسات از دیدگاه اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است.

یکی از عوامل اصلی مؤثر در این رابطه انجام صحیح و تخصصی بررسی های کمی و کیفی (آنالیز فاضلاب) است. در این زمینه باید اهداف زیر را از یکدیگر متمایز نمود:

الف- طراحی تصفیه خانه های فاضلاب

ب- هدایت فرآیندها و تأسیسات تصفیه خانه فاضلاب

ج- نظارت منظم بر عملکرد تصفیه خانه و کیفیت آبهای پذیرنده؛ با توجه خاص به حدود کیفی مجاز (استاندارد)

د- تعیین عوارض (به طور کلی و بر اساس تخلیه آلاینده های خاص)

ه- بررسیهای علمی در رابطه با وجود، منشأ و رفتار آلاینده ها.

موارد خاص مربوط به آنالیز فاضلاب

یکی از موارد بسیار مهم در رابطه با آنالیز فاضلاب ها، توجه به شرایط محلی است که باید بر اساس یک بازدید دقیق از وضعیت موجود به طور کامل تعیین گردد. پس از انجام این امر می توان محل های نمونه برداری و نقاط اندازه گیری را مشخص نمود.

در رابطه با تأسیسات جمع آوری و تصفیه فاضلاب باید نقاط نمونه برداری و اندازه گیری ثابت تعیین و نمونه های مورد نیاز همواره از نقاط مزبور تهیه گردد. جهت جلوگیری از هرگونه مشکلات یا حوادث احتمالی باید نقاط نمونه برداری و اندازه گیری در زمان طراحی تأسیسات تعیین و امکانات لازم جهت انجام امور مربوطه مهیا گردد.

همچنین باید تعیین نمود که کدامیک از آزمایشها در محل و کدامیک در آزمایشگاه مرکزی انجام خواهد شد.

نمونه برداری

نمونه برداری فاضلاب به صورت صحیح و برنامه ریزی شده مهمترین شرط دستیابی به نتایج صحیح در آنالیز فاضلاب است. بدین دلیل هم باید نمونه برداری توسط افراد متخصص یا لااقل افرادی که به مسائل مربوطه شنایی کامل دارند، انجام شود. باید توجه داشت که شیوه نمونه برداری ممکن است بر حسب مسائل یا سؤالات مطرح شده متفاوت باشد.

مراحل هر نوع نمونه برداری (جهت تهیه نمونه های لحظه ای یا مرکب) باید با توجه به تمام جزئیات مربوطه برنامه ریزی شود، از جمله تعیین مقدار نمونه مورد نیاز، ظروف انتقال نمونه و موارد مشابه.

یکی از مسائل مهم این است که آیا آزمایشهای مورد نظر بلافاصله پس از نمونه برداری فاضلاب یا در روزهای بعد از نمونه برداری در آزمایشگاه انجام خواهند شد. در حالت دوم باید نمونه ها جهت نگهداری آماده شوند.

جهت نگهداری نمونه ها از موادی همچون اسیدها، قلیاها، کلرید جیوه و یا سرما استفاده می شود. بدیهی است که باید به تأثیر روشهای مختلف بر شاخصهای متفاوت توجه داشت.

در این رابطه باید توجه داشت که در رابطه با برخی از مواد مانند نیتریتها، نگهداری نمونه ممکن نبوده و آزمایش مربوطه باید بلافاصله پس از نمونه برداری انجام شود.

نمونه ها را می توان به دو دسته تقسیم نمود:

الف- نمونه های لحظه ای

ب- نمونه های مرکب

نتایج حاصل از آنالیز نمونه های لحظه ای، نشان دهنده مشخصات کمی و کیفی فاضلاب در یک زمان معین می باشد در حالی که نمونه مرکب شامل نمونه های یک طیف زمانی بوده و بدین خاطر هم اطلاعات مفیدتری در اختیار قرار می دهد.

نمونه های مرکب ممکن است شامل تعدادی نمونه فاضلاب باشد که در فواصل زمانی معین در یک طیف زمانی تعریف شده برداشت شده اند. مقدار نمونه های یک نمونه مرکب را می توان مطابق با مقدار جریان فاضلاب انتخاب نمود که این روش را مناسب ترین و دقیق ترین روش می دانند.

همچنین می توان نمونه هایی را که در فواصل زمانی معین برداشت شده اند، مطابق با مقدار جریان فاضلاب در مقاطع زمانی مختلف نمونه برداری با هم مخلوط نمود. نوع دیگر نمونه برداری جهت تهیه نمونه مرکب به ترتیبی است که نمونه هایی از جریان ورودی و خروجی تهیه شده و زمان ماند فاضلاب در تصفیه خانه فاضلاب مربوطه نیز مورد توجه قرار می گیرد.

در موقع نمونه برداری اطلاعات زیر ثبت می شوند:

الف- محل نمونه برداری

ب- شیوه نمونه برداری

ج- زمان و طول مدت نمونه برداری

د- وضعیت محلی و جریان فاضلاب (مانند آب و هوا، مقدار جریان و موارد مشابه)