تصفیه فاضلاب شهری شامل چه مراحلی و چگونه است؟
27 خرداد 1395
همان طور که در مقالات پیشین در رابطه با تصفیه فاضلاب شهری گفته شد هر آبی که برای مصرف خاصی تهیه شده باشد و پس از استفاده، کیفیت خود را برای آن مصرف از دست بدهد، فاضلاب نام دارد و همچنین برای تخلیه به محیط زیست مضر می باشد. لذا باید درصدد تصفیه فاضلاب تولیدی باشیم.
اهداف اساسی تصفیه فاضلاب شهری
– تأمین شرایط بهداشتی و پیشگیری از بیماری های واگیر
– حفاظت از محیط زیست
– بازیافت و استفاده مجدد از فاضلاب ها
از سال 1900 تا اوایل دهه 1970، اهداف اولیه تصفیه فاضلاب عبارت بودند از:
– حذف مواد کلوئیدی، معلق و شناور
– حذف مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیک
– حذف ارگانیسم های پاتوژن یا بیماری زا
به عبارت جامع تر، اهداف اولیه تصفیه فاضلاب مبتنی بر کاهش اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی (BOD)، کل جامدات معلق (TSS) و ارگانیسم های بیماری زا بود.
بعد از دهه 1970 در کنار ارتقاء تصفیه خانه های موجود، حذف مواد مغذی (ازت و فسفر) به عنوان یکی از مراحل پیشرفته تصفیه فاضلاب شهری در در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفت.
در سال 2002 دستورالعمل (حداکثر بار کل روزانه) TMDL وضع گردید. TMDL در حقیقت نشان دهنده بیشترین مقدار آلاینده ای است که آب می تواند پذیرای آن باشد در عین حالی که استانداردهای کیفی آب نیز رعایت گردند.
به منظور تأمین اهداف اساسی سه گانه مذکور، ترکیبات و عوامل زیر با تصفیه فاضلاب، حذف یا کاهش می یابند4
-
جامدات معلق
در صورت تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به محیط های آبی، مواد جامد معلق با ایجاد رسوب های لجنی، شرایط بیهوازی را فراهم می سازند.
-
مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی
ورود فاضلاب های تصفیه نشده به محیط و تجزیه بیولوژیکی آنها منجر به کاهش اکسیژن محیط پذیرنده و ایجاد شرایط بیهواری می شود.
-
پاتوژن ها
-
مواد مغذی
نیتروژن و فسفر به همراه کربن، مواد مغذی ضروری برای رشد می باشند که در صورت ورود به منابع آبی سطحی، منجر به رشد ناخواسته آبزیان خصوصاً جلبک ها و فیتو پلانکتون ها شده و با راهیابی فاضلاب های تصفیه نشده به سفره های زیرزمینی، آّهای زیرزمینی به ترکیبات مختلف از جمله مواد مغذی آلوده خواهند شد.
-
آلاینده های اولویت دار
این مواد از دسته ترکیبات آلی یا معدنی هستند که بر اساس آثار مشخص شده یا مشکوک به سرطان زایی، ایجاد جهش کروموزومی، معلولیت و سمیت حاد در این طبقه بندی قرار می گیرند.
-
مواد آلی مقاوم
این مواد در مقابل روش های متداول تصفیه فاضلاب، خصوصاً فرآیندهای بیولوژیکی مقاومت نشان می دهند که از جمله آنها می توان به پاک کننده ها، فنول ها و سموم کشاورزی اشاره کرد.
-
فلزات سنگین
فلزات مس تا بیسموت در جدول تناوبی که دانسیته نسبی بیشتر از 4 دارند به عنوان فلزات سنگین تعریف شده اند. این فلزات معمولاً در اثر فعالیت های صنعتی و تجاری از قبیل آبکاری، باطری سازی و تولید قطعات الکترونیک به فاضلاب واد می شوند که در صورت استفاده مجدد پساب، باید حذف شوند.
فلزات سنگین در بدن متابولیزه نمی گردند و در بافتها انباشته می شوند. همین امر موجب بروز بیماریها و عوارض متعددی می شود.
-
مواد معدنی محلول
مثل کلسیم و سدیم که در صورت استفاده مجدد پساب، باید حذف شوند.
سطوح تصفیه فاضلاب شهری
تعیین حدود و سطح تصفیه فاضللاب به منظور حفظ سلامت عمومی، مستلزم تحلیل موقعیت و نیازهای محلی، قوانین کشوری و ارزیابی دقیق خطرات می باشد.
مراحل تصفیه، برای حذف ترکیبات موجود در فاضللاب، به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:
-
تصفیه مقدماتی
این سطح، شامل حذف فیزیکی آشغال ها، مواد شناور، دانه ای و همچنین حذف چربی ها است. هدف از انجام این مرحله از تصفیه، جلوگیری از صدمات و مشکلات بهره برداری در واحدهای عملیاتی، فرایندی و تأسیسات جانبی تصفیه خانه می باشد.
-
تصفیه اولیه
در این مرحله، از طریق حوض ته نشینی اولیه، 70-60 درصد جامدات معلق و 40-30 درصد مواد آلی با جداسازی فیزیکی حذف می شوند.
-
تصفیه اولیه پیشرفته
هدف از این مرحله، حذف بیشتر جامدات معلق و مواد آلی است که غالباً از طریق ترسیب شیمیایی و یا فیلتراسیون انجام می شود.
-
تصفیه ثانویه
هدف از این مرحله، حذف مواد آلی قابل تجزیه محلول و معلق و کل مواد جامد معلق از طریق فرآیندهای بیولوژیکی و یا شیمیایی است. در صورتی که این سطح به عنوان آخرین مرحله تصفیه فاضلاب باشد، گندزدایی نیز در این مرحله انجام گردیده و جزء این مرحله محسوب خواهد شد.
-
تلفیق تصفیه ثانویه با حذف مواد مغذی
هدف از این سطح، حذف مواد آلی قابل تجزیه، کل جامدات معلق و مواد مغذی است.
-
تصفیه ثالثیه
هدف از این سطح، حذف (جامدات معلق باقیمانده پس از تصفیه ثانویه) است که از طریق فیلترهای شنی یا میکرواسکرینرها انجام می شود.
-
تصفیه پیشرفته
برای استفاده از پساب تصفیه متداول بیولوژیکی، حذف مواد معلق و محلول باقیمانده به منظور رعایت استانداردهای سختگیرانه، در این سطح صورت می گیرد.
